آبتین توسعه بی‌کران

آموزشی

بایوفیلم (بررسی مناطق تشکیل و تأثیر بر عملکرد چاه)

بایوفیلم (بررسی مناطق تشکیل و تأثیر بر عملکرد چاه)

بررسی مناطق تشکیل بایوفیلم‌ها در چاه و تأثیر آن‌ها بر عملکرد چاه

بایوفیلم‌ها رسوبات هستند که توسط فعالیت باکتری‌ها، به ویژه باکتری‌های آهن‌خوار، در سطوح مختلف چاه تشکیل می‌شوند. این رسوبات می‌توانند بر عملکرد چاه به طرق مختلف از جمله کاهش آبدهی، افزایش خوردگی و انسداد لوله‌ها تأثیر منفی بگذارند.

برای درک بهتر چگونگی تشکیل و تأثیر بایوفیلم در چاه، می‌توان آن را به شش منطقه تقسیم کرد:

زون 1: نزدیک به انتهای لوله مشبک چاه:

در این ناحیه، به دلیل وجود شرایط احیایی، فعالیت باکتری‌های آهن‌خوار کم است و رسوبات آهن به ندرت تشکیل می‌شوند. حداقل تشکیل بایوفیلم در این منطقه مشاهده می‌شود.

زون 2: بخش میانی لوله مشبک چاه:

در این ناحیه، رسوبات اکسید آهن کمتر دیده می‌شود. در عوض، تجمع رسوبات ریز دانه به وفور یافت می‌شود. تشکیل بایوفیلم در این منطقه متوسط است.

زون 3: بخش بالایی لوله مشبک:

به دلیل عبور کل آب از این ناحیه، شرایط برای رشد و فعالیت باکتری‌ها مساعدتر است. میزان تشکیل بایوفیلم در این بخش بیشتر از بقیه بخش‌های لوله مشبک است.

زون 4: دهانه مکش پمپ:

بیشترین میزان تشکیل بایوفیلم در این ناحیه مشاهده می‌شود. شرایط آشفتگی جریان آب و اختلاط هوا و آب، زمینه را برای فعالیت بیشتر باکتری‌ها و تشکیل بایوفیلم فراهم می‌کند. نرخ تشکیل رسوبات بایوفیلم در این بخش بسیار زیاد است که منجر به کاهش آبدهی چاه می‌شود. در اطراف موتور پمپ شناور نیز به دلیل افزایش فعالیت باکتریایی ناشی از گرمای موتور، رسوب‌گذاری بایوفیلم‌ها قابل توجه است.

زون 5: پروانه‌ پمپ‌های مکنده (ساکشن):

تشکیل بایوفیلم‌ها روی پروانه‌ پمپ‌های که بصورت مغررق نیستند (روی سطح زمین قرار دارند) بسیار رایج است. این امر به دلیل دسترسی آسان باکتری‌ها به اکسیژن و مواد مغذی موجود در آب است.

زون 6: لوله آب‌ده چاه:

در این منطقه همیشه بایوفیلم‌ها تشکیل می‌شوند. به دلیل اختلاط ناقص آب از اعماق مختلف، آب درون لوله عموما در شرایط عدم تعادل قرار دارد. بعد از اینکه آب از پمپ عبور کرد، بهتر با هوا مخلوط شده و احتمال رسوب‌گذاری آهن در آن بیشتر می‌شود.​

رسوب باکتری
رسوب گزاری آهن

بنابراین تشکیل بیوفیلم در چاه‌ها یک پدیده رایج و چالش‌برانگیز است که می‌تواند بر عملکرد چاه به طور قابل توجهی تأثیر منفی بگذارد. شناخت مناطق مختلف تشکیل بیوفیلم و درک عوامل مؤثر بر آن، برای طراحی و اجرای استراتژی‌های مناسب کنترل و پیشگیری از بیوفیلم ضروری است.